De ontwikkeling van hernieuwbare energie, als een belangrijke bron van wereldwijde energieopwekking is het afgelopen decennium heel snel gegaan. In 2018 waren hernieuwbare energiebronnen goed voor ongeveer een kwart van de wereldwijde elektriciteit en ongeveer 16% van het totale eindverbruik van energie. De groei ervan is de afgelopen vijf jaar sneller gegaan dan alle vormen van traditionele elektriciteitsproductie en heeft de afgelopen zes jaar wereldwijd ongeveer 1500 miljard USD aan investeringen aangetrokken. Ons elektriciteitssysteem evolueert sneller dan velen hadden verwacht.
Minder vergevorderd is echter de mate waarin hernieuwbare technologieën worden gebruikt om belemmeringen weg te nemen voor de verwezenlijking van de agenda voor duurzame ontwikkeling in. Het beëindigen van de armoede, het verbeteren van de menselijke gezondheid, het bereiken van duurzame economische groei en het aanpakken van voedsel- en waterzekerheidskwesties zijn slechts enkele van de doelstellingen voor duurzame ontwikkeling (SDG's) die hernieuwbare energiebronnen kunnen ondersteunen. In juli 2018 heeft de technische adviesgroep van de multistakeholder SDG 7 de kracht van de onderlinge verbanden tussen SDG 7 en andere SDG's geschetst in een briefing van de multistakeholder SDG 7. De Commissie is van mening dat het van belang is om de duurzaamheidsdoelstellingen van de EU en de andere SDG's op het gebied van duurzame ontwikkeling te versterken. "Moderne energie heeft veel voordelen", benadrukte het rapport, "energie op zich is niet nuttig: het is alleen nuttig in de mate dat het de gewenste diensten levert en acties stimuleert".
Het beëindigen van honger en alle vormen van ondervoeding, en het creëren van duurzame voedselproductiesystemen, zijn doelstellingen die hernieuwbare energie kan helpen bereiken. Voedselproductie is energie-intensief en ongeveer 30 procent van het wereldwijde energieverbruik wordt gebruikt voor de productie, verwerking en distributie van voedsel. Het koolstofarm maken van het energiesysteem van de industrie kan geld besparen, de lokale ontwikkeling stimuleren en bijdragen aan de beperking van de klimaatverandering. Het kan ook de voedselzekerheid versterken - een groeiende uitdaging. Vandaag de dag heeft één op de negen mensen op de planeet honger, en rapporten geven aan dat dit cijfer de laatste jaren is gestegen, grotendeels als gevolg van onvoorspelbare weerpatronen die door de klimaatverandering worden veroorzaakt.
Een recente publicatie van IRENA, Versnelde invoering van geothermie in de voedingsmiddelensector : de belangrijkste lessen en aanbevelingen, benadrukt dat geothermie voornamelijk bekend staat voor energieopwekking en stadsverwarming, maar dat het ook kan dienen als een duurzame en effectieve energiebron voor de voedselproductie door het verwarmen van serres en aquacultuurvijvers. Bovendien kan geothermie worden gebruikt om de verliezen na de oogst tot een minimum te beperken door het drogen en koelen van voedsel.
Naast het verhogen van de voedselzekerheid kan geothermie in de voedingsmiddelensector de afhankelijkheid van fossiele brandstoffen, de blootstelling aan schommelende prijzen en schadelijke emissies verminderen. De publicatie suggereert dat verschillende geothermische toepassingen in de voedselverwerking en landbouw lage temperaturen vereisen en daarom kunnen worden ingezet in gebieden waar de geothermie niet geschikt zouden zijn voor elektriciteitsopwekking.
Het wereldwijde geothermische potentieel blijft echter onbenut. Vandaag de dag bedraagt het totale geïnstalleerde vermogen voor de opwekking van elektriciteit ongeveer 14 gigawatt (GW) elektriciteit - een cijfer dat stijgt tot 70 GW wanneer het gebruik van geothermische warmte wordt meegerekend. Toch blijft het potentieel wereldwijd grotendeels onbenut.
"Beleidsonzekerheid, een tekort aan geschoolde vakmensen, milieuoverwegingen, lacunes in de regelgeving en de tijdige ontwikkeling van specifieke infrastructuur voor transmissie over lange afstanden staan een bredere toepassing van geothermie in de weg", aldus een gezamenlijk persbericht van leden en partners van de Global Geothermal Alliance - een initiatief ter ondersteuning van de ontwikkeling van een doeltreffend kader voor de efficiënte ontwikkeling van een geothermische installatie.
Terwijl de aardwarmte voornamelijk bekend staat voor stroomopwekking en de stadsverwarming, kunnen geothermische hulpbronnen bij lage en middelhoge temperaturen dienen als een duurzame en efficiënte energiebron voor de productie en droging van voedsel.
Een belangrijke doelstelling van de Global Geothermal Alliance is het vergroten van het aantal landen en regio's dat kan profiteren van lokale geothermische energiebronnen en daarmee de ondersteuning van een reeks economische en sociale ontwikkelingsdoelstellingen. De toepassing ervan in de voedingsmiddelenketen is er één van.
Het verslag van IRENA is gebaseerd op wereldwijde lessen en beste praktijken voor de aanbeveling van belangrijke factoren om het geothermisch gebruik in de voedingsmiddelensector uit te breiden.
Een positief voorbeeld van vooruitgang is IJsland, waar de wisselwerking tussen geothermie en economische ontwikkeling misschien zichtbaarder is dan in enig ander werelddeel. De goedkope, overvloedige geothermische energie heeft IJsland geholpen om uit te groeien tot een bloeiend Europees economisch succesverhaal. De toepassing ervan heeft de productieactiviteit gestimuleerd, het opstarten van technologische bedrijven aangemoedigd en speelt een sleutelrol in de nationale tuinbouw, landbouw en visserij.
Toch kan geothermische energie voor voedingsmiddelendoeleinden ook buiten de traditionele geothermische gebieden zoals IJsland worden ingezet. In Nederland bijvoorbeeld dragen geothermische energiebronnen aan lage temperatuur bij aan een belangrijke pijler van de nationale economie, , namelijk de tuinbouw. Daar is het gebruik van aardwarmte al meer dan tien jaar gestaag toegenomen dankzij een toegewijd beleid.
IJsland en Nederland dienen als voorbeeld voor opkomende aardwarmtemarkten, waar ook een groot potentieel wordt gerealiseerd. Kenia heeft bijvoorbeeld een lange traditie van geothermische energie, die een groot commercieel geothermisch serreproject heeft ondersteund. Onlangs heeft het land nieuwe proefprojecten opgezet voor serreverwarming, melkpasteurisatie en verwarming van aquacultuurvijvers, en er is verder potentieel geïdentificeerd voor de verwerking van vlees, melk en honing, alsook voor de bewaring en opslag van gewassen na de oogst. Mexico, mogelijk een andere grote geothermische markt, heeft specifieke vergunningsprocedures en een stappenplan ontwikkeld om de uitrol van geothermische warmte voor productiedoeleinden te versnellen.
Landen die geothermische energietoepassingen voor voedsel en landbouw willen ontwikkelen, kunnen profiteren van internationale platforms zoals de Global Geothermal Alliance, die ervaringen en inzichten uitwisselen over technische, beleids-, regelgevings- en financiële oplossingen en mogelijkheden voor samenwerking verkennen.
Voor meer informatie over de Global Geothermal Alliance kunt u terecht op http://www.globalgeothermalalliance.org
